De EU Natuurherstelverordening nadert de eindstreep. Het Europees Parlement heeft vorige week zijn goedkeuring gegeven aan het definitieve akkoord op de Natuurherstelverordening dat eerder werd bereikt tussen de Europese Commissie, de lidstaten en het Parlement.(1) Eind vorig jaar was de verordening al goedgekeurd door de Milieucommissie van het Parlement. Nu moet alleen de Raad van Ministers er nog zijn definitieve goedkeuring aan geven. Dat zal naar verwachting niet lang meer duren.
Impact assessment laat zien dat opgave fors is, maar heel veel oplevert
Bijna gelijktijdig met de goedkeuring door het Europees Parlement heeft Minister van der Wal een impact assessment van de natuurherstelverordening gedeeld met de Tweede Kamer, inclusief een notitie met een advies over de juridische consequenties van de verordening.(2) Daarin wordt aangegeven wat de verordening betekent voor Nederland, welke aanpak en organisatie er nodig is, en wat de maatschappelijke kosten en baten zijn.
Het onderzoek laat zien dat de herstelopgave groot is en de verwachte kosten daarvoor aanzienlijk (geschat op 76 miljard euro tot 2050), maar de baten nog veel groter (geschat op meer dan 129 miljard euro). Die baten omvatten positieve effecten voor biodiversiteit, (drink)waterbeschikbaarheid, bodemkwaliteit, voedselzekerheid, waterkwaliteit, luchtkwaliteit, klimaat, groene recreatie, gezondheid, vestigingsklimaat en vastgoedwaarde, sociale cohesie en ruimte voor natuurvergunningen. Een belangrijke constatering is dat het onderzoek vaststelt dat de maatschappelijke kosten van niets doen een veelvoud zullen zijn van de kosten van wél handelen.
Uitvoering van de verordening
De verordening zal na inwerkingtreding (20 dagen na publicatie in het Publicatieblad van de EU) direct van toepassing zijn in de nationale rechtsorde. Alle lidstaten hebben daarna twee jaar om een concept nationaal herstelplan op te stellen met concrete herstelmaatregelen voor de periode tot 2030 en met een strategische doorkijk naar 2050.
De tekst van de verordening is mede op verzoek van Nederland op veel punten afgezwakt. Zo is het verslechteringsverbod gewijzigd in een inspanningsverplichting. Er zijn ook meer uitzonderingen opgenomen in de verordening om af te wijken van het verslechteringsverbod, o.a. voor installaties voor hernieuwbare energie. Dat laatste roept vragen op omtrent de verhouding met de relevante verplichtingen uit de Vogelrichtlijn en de Habitatrichtlijn, maar ook met de gewijzigde richtlijn hernieuwbare energiebronnen (REDIII).
De inhoud van de Natuurherstelverordening en de Richtlijn hernieuwbare energiebronnen en de relatie tussen deze beide nieuwe instrumenten zijn onderwerp van de VMR bijeenkomst die op 24 april aanstaande plaatsvindt.
Leest u hier meer over de VMR-UU bijeenkomst ‘Nieuwe EU-wetgeving voor hernieuwbare energie en natuurherstel: inhoud en dwarsverbanden’ (24 april, Utrecht)
Auteur: Harm Dotinga, senior jurist Vogelbescherming Nederland en bestuurslid VMR
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
[1] De aangenomen tekst is te vinden op de website van het Europees Parlement (https://www.europarl.europa.eu/doceo/document/TA-9-2024-0089_NL.html).
[2] De brief van de regering, de impact assessment en het juridisch advies zijn te vinden op de website van de Tweede Kamer (https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/brieven_regering/detail?id=2024Z03337&did=2024D07656).