In mijn bijdrage voor de VMR-werkgroep ‘Mondiale duurzaamheid en recht’, behandel ik EU Richtlijn 2013/34/EU, welke bos- en mijnbouwbedrijven onderwerpt aan nieuwe regels inzake de openbaarmaking van betalingen aan nationale overheden voor projecten. Voornamelijk ontwikkelingslanden, rijk aan minerale grondstoffen, zullen naar verwachting sterk profiteren van de nieuwe regels. Het zijn namelijk deze landen die vaak problemen ondervinden bij het maximaliseren van de economische voordelen die te behalen zijn bij de exploitatie van hun minerale rijkdom, veelal veroorzaakt door een gebrek aan bestuursstructuren die nodig zijn om de in potentie significante bijdrage van de mijnbouw aan duurzame ontwikkeling als geheel te waarborgen. Ter illustratie hiervan dient het feit dat meer dan 50 % van de minerale reserves die nu bekend zijn in de grond zit in landen waar mensen rond moeten komen van minder dan $ 10 per dag. NGO’s bepleiten dat ontwikkelingslanden door de nieuwe regels beter in staat zullen zijn om te zien waar het geld dat gegenereerd wordt uit natuurlijke rijkdommen terecht komt, en er vervolgens voor zullen zorgen dat de opbrengsten meer voor eigen voordeel kunnen worden ingezet. Industriële lobbygroeperingen daarentegen zijn niet overtuigd van de effectiviteit van de nieuwe transparantieregels van de richtlijn, en zijn van mening dat dit voorstel de bureaucratie zal doen toenemen en verder nadeel creëert voor Europese bedrijven op de internationale markt.
Vergroting van de financiële transparantie in de winningsindustrie is een noodzakelijke voorwaarde voor een meer duurzame bijdrage van de mijnbouwsector aan de algemene economische prestaties van ontwikkelingslanden. Echter, de nieuwe transparantieregels lossen slechts een deel van de puzzel op. Om alomvattende duurzame ontwikkeling van grondstofrijke ontwikkelingslanden te realiseren, moet ook aandacht worden besteed aan niet-financiële prestatie-indicatoren, zoals sociale ontwikkeling en milieubescherming. De eerste rapporten zullen naar verwachting in 2017 worden ingediend, nadat de richtlijn in nationaal recht is omgezet door de EU lidstaten. Concluderend kan voorlopig gesteld worden dat de nieuwe rapportage-eisen een belangrijke eerste stap in de goede richting kunnen zijn van meer bindende regelgeving in de regulering van activiteiten van Europese bedrijven die buiten de EU actief zijn. In mijn bijdrage zullen de nieuwe EU regels worden geanalyseerd en voor zover mogelijk op hun toereikendheid worden getest. Verder zal een vergelijking getrokken worden met de Amerikaanse wetgeving en zal de juridische strijd die daar op dit moment plaatsvindt tussen de overheid en het bedrijfsleven over de rapportageverplichtingen besproken worden.