De VMR is 40, springlevend en het belang van haar bestaan is zeker niet afgenomen. Toen de VMR in 1982 begon was het milieurecht volop in ontwikkeling en als eigen rechtsgebied nog tamelijk jong. De eerste belangrijke internationale milieuverdragen waren net 10 jaar oud, evenals het in 1981 opgerichte ministerie van Volksgezondheid en Milieuhygiëne dat in 1982 tot het ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer (VROM) werd omgevormd. Een beleidsterrein en rechtsgebied volop in ontwikkeling dat een platform voor kennisuitwisseling en gedachtenvorming dringend nodig had om goed door zijn ‘pubertijd’ en vervolgens tot grote bloei te komen. De Vereniging heeft haar statutair doel als platform voor kennisuitwisseling en discussie de belangstelling en ontwikkeling van het ‘milieurecht’ te bevorderen in al die 40 jaar uitstekend vervuld. Daarbij werden zeer verschillende soorten onderwerpen aan de orde gesteld: van agenderend en vernieuwend tot het opmaken van de stand der wetenschap en praktijk en van regionaal en nationaal via Europees tot internationaal. Ik herinner mij nog goed mijn allereerste bijeenkomst in 1988 over het natuurbeschermingsrecht. De daarover verschenen preadviezen van Bakker en Van Wijmen (De Natuurbeschermingswet, VMR Publicatie 1988-4) waren de allereerste analyse van het Nederlandse natuurbeschermingsrecht überhaupt. In andere bijeenkomsten en preadviezen staan de toepassing van het milieurecht in de praktijk centraal (zie bijvoorbeeld Wabo: antwoorden op praktijkvragen, VMR Publicatie 2010-1). Weer anderen zijn agenderend, vooruitdenkend en soms provocerend, bijvoorbeeld publicatie 2019-1 over duurzame landbouw (Milieuproblemen in de landbouw: falend omgevingsrecht en mogelijke oplossingen, VMR Publicatie 2019-1). Al deze verschillende insteken en functies van VMR bijeenkomsten, werkgroepen en publicaties zijn belangrijk. Gezien de leeftijd van de VMR en de enorme transitieopgaven waaraan het ‘milieurecht’ in de komende jaren en decennia een belangrijke bijdrage moet leveren is er na het verjaardagsfeestje, naast alle kennisuitwisseling, leergangen en praktijkdagen, vooral behoefte aan wat midlifecrisis-achtig na- en vooruitdenken: heeft het (milieu)recht er voldoende aan bijgedragen om onze maatschappij duurzamer te maken? Zijn wij met de juiste vragen en juridische discussies bezig? Wat kan het recht bijdragen aan meer radicale veranderingen? Ik heb geen twijfel dat de VMR ook over nog eens 40 jaar nodig zal blijven, misschien dan als Vereniging voor Duurzaamheid en Recht?
Chris Backes
hoogleraar omgevingsrecht, Universiteit Utrecht
Bestuurslid van de VMR